Położone w południowej części Mazowsza Kozienice to miejsce z własną kulturą i tradycją ukształtowaną poprzez puszczańskie położenie. Niegdyś lubił się tutaj zapuszczać na polowania sam król Władysław Jagiełło i kolejni władcy. Kwitło bartnictwo, a ludzie żyli zgodnie z rytmem puszczy. Dziś pozostała tylko część pierwotnej Puszczy Kozienickiej, a dawne obyczaje i ciekawą historię okolicy można poznać w Muzeum Regionalnym w Kozienicach im. prof. Tomasza Mikockiego.

Już sama siedziba muzeum – związana z kompleksem pałacowym ufundowanym przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego – budzi zainteresowanie zwiedzających. Stojące dzisiaj budynki nie są tym historycznym królewskim pałacem postawionym w stylu późnobarokowym. W czasie zaborów Mazowsze znalazło się pod okupacją rosyjską, a car Mikołaj I nadał dobra kozienickie generałowi lejtnantowi Iwanowi Dehnowi. Jego wnuczka, Olga von Larska, przebudowała pałac w stylu francuskiego renesansu, ale we wrześniu 1939 r. wojska niemieckie podpaliły posiadłość, wskutek czego została tylko jedna oficyna, która dotrwała szczęśliwie do naszych czasów. Z czasem powstały także w kompleksie kolejne budynki.

Legendarni rzeźbiarze
Choć kozienickie muzeum posiada wiele eksponatów, najbogatsze zbiory dotyczą siłą rzeczy etnograficznych pamiątek związanych z życiem mieszkańców. Zwiedzających na pewno zainteresuje np. kolekcja uli o różnej konstrukcji, a najstarsze egzemplarze przerobione zostały z barci, które drążono dawniej w okolicznych lasach. Możemy przyjrzeć się także kompletnym warsztatom powroźnika i bednarza, ale również dowiedzieć się, jak domowymi sposobami wyrabiano mąkę, przerabiano ziarno na kaszę, a także wytwarzano tkaniny.

Z pewnością jednak sercem kozienickiej ekspozycji jest samorodna twórczość miejscowych rzeźbiarzy, bo z obróbką drewna miały przecież do czynienia całe wsie. Możemy zapoznać się z oryginalnymi dziełami spod dłuta legendarnego rzeźbiarza Leona Kudły oraz innych utalentowanych twórców, m.in. Stefana Ślażyńskiego oraz Stanisława Denkiewicza. Ta trójka zapoczątkowała rozwój ludowej rzeźby w rejonie Puszczy Kozienickiej. Zwracają także uwagę prace Władysława Łukasiewicza z Brzeźnicy, który zasłynął z tworzenia rzeźb do ołtarzyków domowych.

Artyści Piłsudskiego i powstańczy rewolwer
Ale oprócz rzeźby kozienicka ekspozycja przyciąga również kolekcją dzieł, które powstały wśród artystów związanych z Legionami Polskimi Józefa Piłsudskiego. Składają się na nią grafiki, obrazy i rysunki Juliana Fałata, Kazimierza Sichulskiego i innych. W muzeum można także przyjrzeć się twórczości polskich malarzy dziewiętnastego i dwudziestego wieku: pochodzących z Kozienic Stanisława Westwalewicza i Wacława Chodkowskiego, ale także m.in. Tadeusza Ajdukiewicza, Wacława Tracewskiego i Eliasza Radzikowskiego.

Muzealne zbiory liczą obecnie prawie cztery i pół tysiąca eksponatów. Nie brakuje także materialnych pamiątek związanych z historią Kozienic: dokumentów, fotografii i widokówek, ale także kolekcji złotych monet, druków z czasów Sejmu Czteroletniego oraz rewolweru Lefaucheux z 1853 r., identycznego jaki posiadał generał Marian Langiewicz, przywódca powstania styczniowego.

Muzeum Regionalne w Kozienicach im. profesora Tomasza Mikockiego
ul. Parkowa 5B, 26-900 Kozienice (48) 332 02 34
muzeumrk@wp.pl