Czy bryła kościoła św. Rocha i św. Jana Chrzciciela w Brochowie nie przypomina warszawskiego barbakanu? To nie przypadek. Świątynia bowiem – tak jak element dawnych murów miejskich w największym polskim mieście – miała pełnić funkcję obronną. Dlatego częścią obiektu stały się wieże z oknami strzelniczymi zwieńczone stożkami, będące idealnymi punktami obserwacyjnymi oraz zespalający go łącznik strzelecki. Oprócz ciekawej architektury, świątynia słynie też jako miejsce związane z Fryderykiem Chopinem, światowej sławy kompozytorem.
Kościół to gotycko-renesansowa bazylika, która powstała w połowie XVI wieku w wyniku przebudowy gotyckiego z inicjatywy Jana Brochowskiego, wojskiego warszawskiego i właściciela wsi. Swój obecny kształt zawdzięcza znanemu architektowi Janowi Baptyście Wenecjaninowi, który – oprócz wspomnianego wcześniej barbakanu w Warszawie – zasłynął jako budowniczy kościołów na Mazowszu – w Broku, Płocku i Pułtusku. Bastionowe obramowanie widoczne przy kościele pochodzi z kolei z następnego stulecia.
Baczni obserwatorzy zauważą, że od strony rzeki Bzury – nad której brzegiem stoi obiekt – znajduje się kolejny dowód świadczący o obronnym charakterze świątyni, a są nim pozostałości po fosie. Podczas bitwy nad Bzurą we wrześniu 1939 roku w kościele stacjonowali polscy żołnierze osłaniający przeprawę przez rzekę. W wyniku działań wojennych kościół uległ zniszczeniu, a jego rekonstrukcja nastąpiła w pierwszej latach po zakończeniu konfliktu.
Wewnątrz skromnie urządzonego kościoła uwagę zwraca sklepienie kolebkowe z siatką dekoracyjnych żeber w stylu charakterystycznym dla włoskiego architekta. Wśród historycznych elementów wystroju są rzeźby, obrazy i kamienne tablice. W dobrym stanie zachowały się również kominki do gotowania pożywienia na wypadek oblężenia, a w podziemiach – groby przedstawicieli rodu Lasockich, który był właścicielem wsi od II połowy XVII wieku do lat 30. XX wieku.
Kościół w Brochowie jest ponadto miejscem, z którym związane są losy rodziny Chopinów, która zamieszkała w położonej o niespełna 10 kilometrów od wsi Żelazowej Woli. W murach świątyni miejsce miały dwa ważne wydarzenia: w czerwca 1806 roku odbył się ślub Mikołaja Chopina z Teklą Justyną z Krzyżanowskich, a cztery lata później, w Wielkanoc para ochrzciła tam swojego syna – Fryderyka Franciszka, co potwierdzają zachowane do dziś wpisy z księgi metrykalnej i metryki chrztu.
Choć kościół można zwiedzić bez względu na porę roku, najwięcej osób do Brochowa przybywa w trzecią niedzielę września, kiedy przestrzeń wokół kościoła staje się miejscem, w którym organizowana jest rekonstrukcją Bitwy pod Bzurą. Inscenizacje te należą do największych polskich imprez nawiązujących do wydarzeń II wojny światowej.
