Już sama nazwa miasta wskazuje na jego znaczenie w średniowieczu. Wyszogród to bowiem
„wysoki gród” i pochodzi z czasów, gdy Konrad Mazowiecki kazał na wysokim wzniesieniu nad Wisłą – zwanym dzisiaj Górą Zamkową – wznieść obronną strażnicę. Z czasem w tym miejscu stanęła warownia. Po zamku zostało dziś stanowisko archeologiczne, ale miasteczko nie utknęło tylko w dawnych czasach. Piękna okolica i tramwaj wodny po Wiśle zachęcają, aby odwiedzić dawny gród książęcy.
Archeolodzy twierdzą, że Góra Zamkowa to jedno z najciekawszych stanowisk archeologicznych na Mazowszu. Powojenne badania pozwoliły na odnalezienie fragmentów zamkowych murów, fundamentów północnej części zamku oraz prawdopodobnie pozostałości po średniowiecznej książęcej kamienicy. Od trzynastego wieku w Wyszogrodzie przebywali książęta mazowieccy, a dogodne położenie nad Wisłą zapewniło miastu rozwój. Był tu port, handlowano suknem, zbożem i wyrobami drewnianymi.
Zabytkowe prezbiterium
W miasteczku, które dziś liczy niespełna 3 tysiące mieszkańców, warto odwiedzić zabytkowy i imponujący zespół sakralny franciszkanów, który jest świadectwem po książęcej spuściźnie. Świątynia, pierwotnie gotycka, została wybudowana w 1406 r. dzięki funduszom księcia Janusza I. Najciekawszym zabytkiem klasztornym jest kościół Matki Boskiej Anielskiej z dawnym gotyckim prezbiterium z 1408 r. oraz późnogotycką kaplicą św. Anny.
Zabytki odkryte przez archeologów na Wzgórzu Zamkowym można oglądać w Muzeum Wisły Środkowej i Ziemi Wyszogrodzkiej. W zbiorach znajdują się także eksponaty związane ze szkutnictwem wiślanym, rybołówstwem prowadzonym na rzece, a także unikalne naczynie gliniane odnalezione przez archeologów w miejscowości Drwały – osadzie, która poprzedzała powstanie Wyszogrodu. Naczynie pochodzi sprzed 1300 lat i znajduje się na nim schematyczne przedstawienie pogańskiego boga Peruna – jeźdźca na koniu, który ciska błyskawicami.
Siemowit Wielki
Trzeba jeszcze wspomnieć, że data powstania warowni początkowo dzieliła ekspertów. Do niedawna zamek przypisywano królowi Kazimierzowi Wielkiemu, który w czternastym wieku na 20 lat przyłączył część Mazowsza do Polski. Archeolodzy zweryfikowali tę teorię. Według najnowszych ustaleń zamek w Wyszogrodzie wzniósł zapewne książę Siemowit III, uznawany za najwybitniejszego z mazowieckich władców. Siemowit zjednoczył Mazowsze podzielone przez swego dziada Bolesława II, a czerpiąc inspirację z działań króla Kazimierza Wielkiego, przekształcał swoje księstwo z „drewnianego” w „murowane”. Zajął się także ujednoliceniem prawa i dokonał podziału na nowe jednostki terytorialne zwane ziemiami. Wyszogród był stolicą jednej z nich.
————————————
W kronice Galla Anonima Niepozorny dziś Wyszogród należy do najstarszych miast nie tylko na Mazowszu, ale w całej Polsce. Wspominał o nim już kronikarz Gall Anonim w kronice spisanej w latach 1112-1116. Anonim pisze o ,,castellum Wysegrad’’. Nie ulega wątpliwości, że swoją średniowieczną wielkość Wyszogród zawdzięcza książętom mazowieckim, a szczególnie Siemowitowi III uznawanemu za najwybitniejszego władcę z linii Piastów mazowieckich. Muzeum Wisły Środkowej i Ziemi Wyszogrodzkiej ul. Rynek 1, 09-450 Wyszogród [email protected] tel. 881 029 310
Informacje: