Wędrując licznymi szlakami nad Zalewem Zegrzyńskim warto zajrzeć do ukrytych w kompleksie leśnym ruin dworku i zabudowań gospodarczych rodziny Szaniawskich. Jerzy Szaniawski – wybitny pisarz i dramaturg, autor m.in. Dwóch teatrów – mieszkał tutaj przed wojną, a potem wrócił do modrzewiowego dworku w 1950 r. W tym zacisznym miejscu powstawało wiele jego utworów. W 1977 r. dworek spłonął – prawdopodobnie wskutek podpalenia – ale dla upamiętnienia pisarza postawiono tutaj tablicę informacyjną i ławeczkę.
Ruiny dworku stoją w urokliwym miejscu, otoczone starodrzewem parkowym, a prowadzi do niego rezerwat przyrody nazwany – a jakże – Wąwozem Szaniawskiego. – Warto zadumać się na miejscu, gdzie powstało tyle dobrze znanych nam scen – można przeczytać na obelisku ufundowanym w 2004 r. przez Urząd Miasta i Gminy. Rzeczywiście, w dworku powstało wiele do dziś czytanych i pamiętanych dzieł Szaniawskiego: Papierowy kochanek (1920), Żeglarz (1925), Adwokat i róże (1929), za który to dramat otrzymał Państwową Nagrodę Literacką i Most (1933).
Szaniawscy stworzyli kurort
To rodzina Szaniawskich spowodowała, że pobliski Zegrzynek stał się prawdziwym kurortem (nie było jeszcze Zalewu Zegrzyńskiego, płynęła tylko Narew). W 1838 r. wybudowano nad Narwią dwór i czteropiętrowy murowany młyn. Wyrosły budynki administracji, nowoczesne magazyny i domki dla robotników. Powstał zakład przemysłowo-zbożowy. W 1880 r. Zygmunt Szaniawski został kierownikiem młyna i zarządcą folwarku, który doprowadził do rozkwitu. W 1902 roku młyn spłonął, a zakład splajtował. Szaniawscy postanowili wykorzystać domki po robotnikach i zamienić je na kwatery letniskowe.
Zegrzynek stał się prawdziwym kurortem i przez wiele lat, od połowy czerwca do końca września, przyjmował gości. Szaniawscy byli patriotami, prowadzili działalność społeczną, edukacyjną i charytatywną. Mieli też rozległe kontakty w świecie artystycznym. W dworku bywali: Maria Konopnicka, Stefan Jaracz i Juliusz Osterwa, Deotyma, Konrad Prószyński, Adam Szymański, Bolesław i Maria Wysłouch, Eliza Orzeszkowa, Ignacy Kraszewski. Szaniawscy znali też osobiście Bolesława Prusa. Po śmierci rodziców Zegrzynek odziedziczył Jerzy Szaniawski. Interes „letniskowy” kontynuował do wybuchu II wojny światowej. A Zegrzynek, letniskowa miejscowość nad Jeziorem (Zalewem) Zegrzyńskim, praktycznie łączy się z Jadwisinem.
Dla każdego coś miłego
Zalew jest wprost idealnym miejscem do uprawiania sportów wodnych (oprócz żeglarstwa uprawiany jest popularny kitesurfing, windsurfing czy kajakarstwo) oraz wędkarstwa. Wokół jeziora znajduje się dwanaście szlaków rowerowych o łącznej długości 351 kilometrów. Jedną z atrakcyjnych tras rowerowych jest np. trasa żółta biegnąca z Serocka do rezerwatu „Zegrze” i z powrotem, licząca 35,5 kilometra. Podróż można zakończyć np. na miejskiej plaży w Serocku (ul. Retmańska), która jest znana z najróżniejszych atrakcji: od wodnego placu zabaw dla dzieci aż po lokalne bary i restauracje. Do Serocka można również dopłynąć statkiem z warszawskiej przystani przy Podzamczu.
Stowarzyszenie na Rzecz Promocji i Rozwoju Zalewu Zegrzyńskiego
ul. Retmańska 47, 05-140 Serock
tel. 601 22 13 13
[email protected]
Informacje: