Obszar dawnej Twierdzy Modlin i terenów bezpośrednio ją otaczających to jedno wielkie źródło inspiracji dla pasjonatów historii, inżynierii wojskowej, aktywnej turystyki, a także filmów i seriali. W otoczeniu dziewiętnowiecznych fortyfikacji powstało bowiem kilkadziesiąt (!) znanych filmów i seriali.

Prawdziwą plenerową gwiazdą został imponujący budynek dawnego spichlerza i magazynu żywności, położony malowniczo nad brzegiem Narwi. Andrzej Wajda umieścił w tym miejscu fabułę Pana Tadeusza według poematu Adama Mickiewicza. Ruiny spichlerza – w okresie międzywojennym magazynu prowiantu i sprzętu saperskiego – posłużyły twórcom filmu za zamek Horeszków, który próbował odzyskać Hrabia (Marek Kondrat), a którego tak hardo bronił filmowy Gerwazy, czyli Daniel Olbrychski. Pamiętacie sceny wielkiej uczty zakończonej bijatyką? To one właśnie nakręcono we wnętrzu spichlerza. Ruiny zostały zresztą malowniczo sfilmowane także w innych scenach: przyjazdu Hrabiego na zamek i jego rozmowy z Gerwazym, aresztowania śpiącej szlachty po najeździe na Soplicowo oraz nocnej rozmowy Hrabiego z Gerwazym.

Kultowa komedia w twierdzy
Jednym z najbardziej znanych filmów kręconych w dawnych fortyfikacjach jest komedia wojenna z czasów pierwszej wojny światowej pt. C.K. Dezerterzy (reż. Janusz Majewski). Przygody sprytnego Polaka w armii cesarsko-królewskiej – gefreitera Jana „Kani” Kaniowskiego i jego kompanów ciągle przyciągają przed ekrany telewizyjne tysiące widzów. Dzięki temu nowe pokolenia Polaków dowiadują się o unikatowych na skalę europejską zabytkach inżynierii wojskowej, jakie znajdują się w modlińskiej twierdzy. A w kultowej produkcji Janusza Majewskiego można np. zobaczyć działobitnię im. płk Filipa Meciszewskiego, działobitnię Dehna, żołnierską piekarnię i młyn. W finałowej scenie opuszczenia koszar widać z kolei Bramę Poniatowskiego: przechodzą przez nią główni bohaterowie filmu oraz oberleutnant Franz von Nogay (Wojciech Pokora) niosący swoją papugę.

Budowę twierdzy w Modlinie (obecnie część Nowego Dworu Mazowieckiego) rozpoczęto w 1806 r. na rozkaz Napoleona, i kontynuowano w okresie Księstwa Warszawskiego. Powstała wtedy cytadela z pięcioma bastionami i tzw. szańcami przedmostowymi. Po upadku Napoleona rozbudowę twierdzy kontynuowali Rosjanie – otoczoną ją łańcuchem fortów oraz wybudowano najdłuższy w ówczesnej Europie kompleks koszarowy (2 250 metrów – rekord podobno aktualny do dziś). W czasie kampanii wrześniowej 1939 r., zaciekle bronili się w tym miejscu przed wojskami Adolfa Hitlera polscy żołnierze.

Można nawet kajakiem
Ze względu na swoją bogatą przeszłość i unikatową architekturę dawny kompleks militarny jest cały czas wykorzystywany przez tabuny filmowców. Siłą rzeczy dawna twierdza jest plenerem w filmach historycznych i wojennych, choć nie tylko. W zabudowaniach Modlina kilkukrotnie kręcił swój fabularyzowany program – Sensacje XX wieku – Bogusław Wołoszański. Wykorzystywał np. autentyczne cele więzienne, które pamiętają niemiecką okupację. Wspomniane ,,najdłuższe koszary nowoczesnej Europy’’ oraz tzw. Wieżę Tatarską wykorzystano z kolei w superprodukcji 1920. Bitwa warszawska w reżyserii Jerzego Hoffmana (twórcy Ogniem i mieczem oraz Potopu). W pobliżu Bramy Poniatowskiego – u zbiegu Narwi i Wisły – powstało kilka scen do niezwykłej opowieści o Powstaniu Warszawskim – dramatu Miasto 44 (reż. Jan Komasa).

Szlak trzech rzek
Trasy na terenie Twierdzy Modlin umożliwiają jej zwiedzanie na wiele sposobów: pieszo, rowerem, za pomocą kijków (nordic walking), a nawet kajakiem. W pobliżu fortyfikacji spotykają się bowiem 3 rzeki: Wisła, Narew i Wkra. Kajakowe szlaki prowadzą m.in. obok wspomnianego spichlerza oraz Bramy Ostrołęckiej. A jeśli będziecie zwiedzać fortyfikacje wspólnie z dziećmi, to musicie koniecznie przejść obok pomnika Baśki Murmańskiej – niezwykłego niedźwiedzia, który mieszkał w twierdzy, kochał ludzi i salutował marszałkowi Piłsudskiemu. Jej niezwykła historia zainteresuje z pewnością nie tylko najmłodszych.

Centrum Informacji Turystycznej
ul. Baśki Murmańskiej 164
05-160 Nowy Dwór Mazowiecki
tel. 664 775 326
[email protected]