Księżna Anna Radziwiłł, jak byśmy dzisiaj powiedzieli, nie dawała sobie w kaszę dmuchać. Po śmierci męża samodzielnie dzierżyła władzę w Księstwie Mazowieckiem, sprzeciwiając się wcieleniu Mazowsza do Korony. To niezwykła historia intryg, namiętności i dworskich podstępów. Wybierzmy się w podróż śladami księżnej oraz jej synów – Janusza III i Stanisława, którzy panowali na wschodnim Mazowszu.
Wschodnia część historycznego Mazowsza sąsiadowała z Litwą, a w połowie piętnastego wieku granica z Wielkim Księstwem Litewskim znajdowała się zaledwie 90 kilometrów od Warszawy. Granica przebiegała wzdłuż rzeki Liwiec. Warto tę podróż rozpocząć w Siedlcach, które choć położone w historycznej Małopolsce, stanowią jednak ważny punkt na Szlaku Książąt Mazowieckich. Siedlce leżą bowiem na skrzyżowaniu trzech krain: Mazowsza, Małopolski i Litwy, i były miejscem, przez które niczym przez bramę wnikały na Mazowsze wpływy ze wschodu. W średniowieczu był to prawdziwy tygiel kultur i narodów.
El Greco nad kanapą
Materialnych śladów po władcach Mazowsza znajdziemy tutaj niewiele, ale nie brakuje miejsc, które warte są odwiedzenia. Dziś wizytówką miasta jest klasycystyczny pałac Ogińskich wybudowany w miejscu wcześniejszego drewnianego dworu oraz założony przy nim imponujący park z malowniczą wysepką na środku stawu. Spacerując parkowymi alejkami możemy trafić na pomniki przyrody: surmię Aleksandrię albo zabytkowe dęby Bolesław i El Greco.
W Muzeum Diecezjalnym zobaczyć można prawdziwą malarską perełkę, czyli ,,Ekstazę św. Franciszka’’ El Greco
Nazwa tego ostatniego dębu nie jest przypadkowa. W znajdującym się naprzeciwko siedleckiej katedry Muzeum Diecezjalnym zobaczyć można prawdziwą malarską perełkę, czyli ,,Ekstazę św. Franciszka’’ autorstwa El Greco – słynnego hiszpańskiego malarza, jednego z największych twórców w historii sztuki. Obraz przyciąga do muzeum tysiące zwiedzających, a historia jego odkrycia w Polsce to materiał na osobną opowieść (dość wspomnieć, że obraz widział nad kanapą na plebanii w Kosowie Lackim, gdzie został przypadkowo odkryty przez badaczki tworzące akurat katalog zabytków sztuki).
Ratusz z polonezem
Odwiedzając Siedlce trzeba także koniecznie zajrzeć do Jacka. O jakiego Jacka chodzi? Miejscowi dobrze wiedzą: taka nazwa przylgnęła do oryginalnej bryły miejscowego ratusza, obecnie siedziby Muzeum Regionalnego. Budynek ratusza powstał w połowie osiemnastego wieku, posiada drewnianą wieżę zegarową i jest niezwykłą mieszkanką różnych stylów architektonicznych.
Z wieży ratusza usłyszeć można poloneza Kleofasa Ogińskiego ,,Pożegnanie Ojczyzny” (ród Ogińskich związany był z Siedlcami, a Aleksandra Ogińska przyczyniła się do świetności pałacu oraz zmian architektonicznych w mieście). Wieża zwieńczona jest figurą Atlasa dźwigającego Ziemię.
Historia pewnej zbrodni
Dlaczego Jacek? Wg tradycji chodzi o mieszkającego na przedmieściach kowala, ulubieńca wspomnianej księżnej Aleksandry. Podobno kiedy powstawał ratusz, Jacek wdał się w bójkę z jednym z majstrów i zrzucił go z dachu. Został wygnany z miasta, ale księżna postanowiła uwiecznić jego sylwetkę na ratuszowej wieży. Wszyscy w mieście wiedzą, że Atlas dźwigający kulę to tak naprawdę kowal Jacek. Dźwiga na barkach ciężar własnej zbrodni. O czasach księżnej Anny i jej synów – książąt mazowieckich, przypomina także tradycja kulinarna. W Siedlcach szlak książąt mazowieckich przecina się także ze szlakiem ,,Mazowiecka micha szlachecka’’. Tradycyjnych dań spróbować można na przykład w restauracji Zaścianek Polski albo Folwark Księżnej Anny w podlaskim Anusinie.
Centrum Informacji Turystycznej
ul. Pułaskiego 7
08-110 Siedlce
tel.: 535 068 593
[email protected]
www.pttksiedlce.pl
Informacje: