Podróżując po miejscach związanych z życiem Cypriana Kamila Norwida trafimy z pewnością do dwóch nieodległych od siebie dworków. Szczęśliwie oba – po solidnych remontach – dotrwały do współczesności. Późniejszy polski wieszcz urodził się we wrześniu 1821 r. w osiemnastowiecznym modrzewiowym dworku w Głuchach niedaleko Wyszkowa. Został ochrzczony w pobliskim kościele parafialnym w Dąbrówce, a po przedwczesnej śmierci matki w 1825 r. trafił do majątku prababki Hilarii w Strachówce. Po pięciu latach Norwidowie przenieśli się do Warszawy, ale Cyprian często spędzał wakacje w Głuchach.
Dziś urokliwy dworek w Głuchach należy do Karoliny Wajdy, córki Beaty Tyszkiewicz i Andrzeja Wajdy, którzy kupili go w 1967 r. i gruntownie wyremontowali, dzięki czemu prawdopodobnie ocalał. Miejsce to odwiedzają do dziś miłośnicy poety. Historia lubi dziwnie splatać wydarzenia. Ten sam Andrzej Wajda, który nabył dworek Norwida, w 1958 r. nakręcił film Popiół i diament wg powieści Jerzego Andrzejewskiego. Tytuł i powieści, i filmu odnoszą się do poematu Promethidion Norwida – fragment poematu czyta w filmie Zbigniew Cybulski wcielający się w postać Maćka Chełmickiego. Ale o twórczości i zasługach Cypriana Kamila Norwida pamiętają także zwykli ludzie. Mieszkańcy Dąbrówki w hołdzie wieszczowi umieścili w miejscu jego chrztu tablice: jedną upamiętniającą to wydarzenie oraz drugą (umiejscowioną nad pochodzącą ze starego kościoła chrzcielnicą) z podobizną poety wraz z tekstem aktu chrztu.
W Strachówce u prababki
Badacze życia Norwida uważają, że w dworku w Strachówce, u prababki Hilarii, mały Cyprian dowiedział się, czym jest patriotyzm, poznał przeszłość przodków – Sobieskich i Norwidów. – Myślisz, że dla własnego wojska żałowałabym co, i dla dobra ojczyzny? Krew moją oddałabym. Nieszczęście moje, żem kobietą stworzona. Wzdychamy tu najmocniej do tego momentu, kiedy naszych rodaków oglądać będziemy mogli na naszej ziemi – pisała Hilaria w liście jeszcze w 1808 r. Na dworze Hilarii Sobieskiej poznali się rodzice Cypriana Kamila Norwida, Ludwika Zdzieborska (1798-1825), jej wnuczka i Jan Norwid (1784-1835) i tutaj po ślubie, przez trzy lata, mieszkali. Ludwika była trzecią żoną Jana, plenipotenta Radziwiłłów. Po śmierci Ludwiki osierocone dzieci, w tym mały Cyprian, wróciły do Strachówki, do domu prababki Hilarii, wielkiej patriotki. W Strachówce, w majątku Wąsosz, bywała poetka, Maria Konopnicka.
Norwid w kulturze
Od czasów Młodej Polski szerzy się kult Norwida. Poeta ma ulice, konkursy, biblioteki, stowarzyszenia swojego imienia. W Strachówce, Dąbrówce, wielu innych miejscowościach Mazowsza i Polski, jest wiele miejsc, obiektów i wydarzeń, które przypominają Norwida. Wielu badaczy, nie tylko polskich, próbuje rozwikłać i zinterpretować spuściznę Norwida. Powstały liczne prace naukowe, analityczne i krytyczne na temat jego dzieł. W Katolickim Uniwersytecie Lubelskim istnieje Zakład Badań nad Twórczością Norwida. Utwory Norwida stanowią inspirację dla wielu muzyków, poczynając od Czesława Niemena i wykonywanego przez niego „Bema pamięci rapsodu żałobnego” oraz innych utworów przez niego skomponowanych, przez piosenki Wandy Warskiej, Stana Borysa, Closterkeller, Macieja Maleńczuka czy zespołu „De Press”.
Teksty Norwida wykorzystano także w filmach: wspomnianym Popiele i diamencie (1958) A. Wajdy (napis z poematu Promethidion umieszczony na płycie renesansowej nagrobka, odczytany przez Maćka Chełmickiego), Chimera na polnej drodze (1969) – filmie popularnonaukowym K. Muchy o twórczości J. Malczewskiego, Wyszedł w jasny, pogodny dzień (1971) K. Wojciechowskiego – filmie dokumentalnym poświęconym pamięci bohaterów września 1939, którego nastrój podbudowuje kompozycja muzyczna Cz. Niemena do wiersza Norwida Bema pamięci rapsod żałobny.
Dawny młyn
Odwiedzając dworek w Głuchach warto zajrzeć do dawnego młyna motorowego powstałego w w 1924 roku. W dawnym młynie można zobaczyć m.in. unikalne maszyny, m.in. łuszczarkę bębnową (kaszak), śrutowniki, odsiewacze systemy transportu zboża i mlewa. Wewnątrz budynku są elewatory zbożowe i zbiorniki na produkty przemiału. Młyn pracował do 1968 roku, obecnie organizowane są tu imprezy cykliczne.
Punkt Informacji Turystycznej
aleja Róż 2
07-200 Wyszków
tel. 505 808 867
Informacje: