Matejko, Wyczółkowski, Wyspiański, Brandt, a nawet prymitywista Nikifor – obrazy i szkice tych wszystkich artystów, i jeszcze wielu innych – można oglądać w Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu. Ale na malarzach bogata ekspozycja się nie kończy. Można także zobaczyć cenne numizmaty i pieczęcie, historyczne dokumenty z dziejów miasta, a także niezwykłą eskpozycją przyrodniczą, zabytkowe meble i unikalną czeską porcelanę. Sercem ekspozycji jest oczywiście malarstwo Jacka Malczewskiego, najwybitniejszego przedstawiciela polskiego symbolizmu.

Nie przez przypadek miasto uhonorowało wybitnego malarza. Malczewski urodził się bowiem w Radomiu w 1854 r. w zubożałej rodzinie ziemiańskiej. Tutaj został ochrzczony w kościele pod wezwaniem świętego Jana i spędził dzieciństwo. Już jako dojrzały artysta lubił wracać w rodzinne strony: niemal cały 1882 rok spędził w Radomiu, w Wielgiem i w Gardzienicach. Wiadomo, że w rodzinnym mieście powstały przynajmniej 3 znane obrazy Malczewskiego: ,,Niedziela w kopalni’’, ,,Śmierć wygnanki’’ oraz ,,Portret siostry Bronisławy’’. Ten ostatni obraz znajduje się – jak wiele innych dzieł malarza – w zbiorach radomskiego muzeum.

Ekspozycja u pijarów
Siedziba muzeum mieści się od wielu lat w pieczołowicie odnowionym budynku dawnego Kolegium Pijarów (Obecnie Rynek 11 oraz Rynek 4/5). Barokowo – klasycystyczny kompleks wzniesiony w połowie osiemnastego wieku wg projektu Antoniego Solariego został odrestaurowany w latach 1981-1995. Ale wszystko zaczęło się w zupełnie innym miejscu, w prywatnym mieszkaniu księdza Jana Wiśniewskiego, który najpierw zapraszał gości do siebie, a potem – przytłoczony zapewne ilością zgromadzonych eksponatów – przekazał zbiory Polskiemu Towarzystwu Krajoznawczemu. Radomski oddział towarzystwa w 1923 już zupełnie oficjalnie otworzył muzeum dla publiczności. (Od 1993 r. nosi imię Jacka Malczewskiego).

Oprócz obrazów, rysunków i szkiców samego Malczewskiego do najcenniejszej części muzealnych zbiorów należą m.in. prace Józefa Brandta – przedstawiciela tzw. szkoły monachijskiej – a także Józefa Mehoffera, Wojciecha Weissa oraz Leona Wyczółkowskiego. W kolekcji muzeum znajdują się także niezwykle cenne miedzioryty autorstwa szwedzkiego dyplomaty i kartografa Erika Jönsona Dahlbergha. (Tytuły prac: ,,Król szwedzki przyjmuje legata polskiego w obozie pod Kołem’’ i ,,Wojska szwedzkie pod Zawichostem w 1657 r.’’). Prawdziwą wisieńką na torcie muzealnej ekspozycji jest portret Samuela Bogusława Lindego – autora monumentalnego Słownika języka polskiego – wykonany przez młodego Fryderyka Chopina.

Kolekcja rodziny Pinno
W galerii malarstwa polskiego dziewiętnastego i dwudziestego wieku – stanowiącej stałą muzealną ekspozycję – możemy poznać rozwój różnych szkół i kierunków malarskich. I tak środowisko warszawskie drugiej połowy dziewiętnastego wieku reprezentują m.in. dzieła Wojciecha Gersona, profesora Szkoły Rysunku, a środowiska krakowskiego Jana Matejki, którego sylwetki przypominać nie trzeba – dość powiedzieć, że to jeden z protoplastów malarstwa historycznego i pierwszy dyrektor Szkoły Sztuk Pięknych. Okres Młodej Polski reprezentują m.in. obrazy ucznia Matejki Józefa Mehoffera, a także dzieła Władysława Tetmajera, zafascynowanego życiem i obyczajami chłopów z podkrakowskiej wsi.

Ale malarstwo nie jest jedyną dziedziną reprezentowaną w radomskim muzeum. Warto także odwiedzić kolekcję zasłużonej dla miasta rodziny Pinno, którą przekazał nestor rodu, profesor Andrzej Pinno. W niezwykłej kolekcji znajdują się m.in. zabytkowa porcelana, srebra, meble, dokumenty i stare fotografie. Szczególną uwagę zwraca komplet neorokokowych mebli z dziewiętnastego wieku oraz nakrycie stołowe z czeską porcelaną i sztućcami wykonanymi przez warszawskich złotników. Nie trzeba być także miłośnikiem malarstwa, aby zainteresować się ekspozycją przyrodniczą, w której możemy np. obejrzeć dioramy przedstawiające sceny z polskich parków narodowych, a nawet posłuchać oryginalnych dźwięków z nadbiebrzańskich rozlewisk.

Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu
Rynek 11, 26-600 Radom
tel. (48) 362 43 29
[email protected]