Lasy Puszczy Kamienieckiej rozciągają się po obu stronach Liwca, na prawym brzegu Bugu. Przed wiekami obszar ten należał do książąt mazowieckich, którzy mieli dwór myśliwski w pobliskim Kamieńczyku – stąd lasy wzięły swą nazwę. Czasami nazywa się je Łochowskimi, od pobliskiego miasta. Powierzchnię terenu kształtują tu przede wszystkim bagna i wydmy. W wilgotnych obniżeniach rosną bujne olszyny, natomiast wyżej położone, ubogie w składniki mineralne tereny zajęte są przez bory sosnowe. Wyspowo występuje tu świerk, którego granica zasięgu przebiega na północ od Mazowsza. Słowo „puszcza” może w przypadku tych okolic wydawać się określeniem nieco na wyrost, gdyż lasy zostały poważnie przetrzebione w XIX w., więc nie zobaczymy w nich dużych połaci starodrzewu. Bez wątpienia jednak lasy na północ od Łochowa są matecznikiem wielu gatunków zwierząt. Żyją tam nie tylko sarny, dziki czy zające, ale również borsuki i łosie. Bagna oraz podmokłe łąki są miejscem lęgowym czarnych bocianów i żurawi. Wiele ptaków zatrzymuje się tu w czasie wiosennych i jesiennych przelotów.
Puszcza Kamieniecka leży w obrębie Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego. Największy tego typu obszar ochronny w Polsce obejmuje swoim zasięgiem 140 tys. ha, rozciągając się od kompleksów leśnych Pułtuska na zachodzie po Sterdyń na wschodzie.
Okrężny szlak, prowadzący w pobliżu rezerwatu „Czaplowizna”, uchodzi za jeden z najładniejszych w tym rejonie. Wycieczka pozwala na zapoznanie się z różnorodnością krajobrazu Puszczy Kamienieckiej; szlak prowadzi zarówno przez obszary suche, jak i bagienne.
• 0,0 km stacja kolejowa Topór
Szosą kierujemy się na północny wschód. Po ok. 700 m, na skraju lasu, skręć w lewo, do sosnowego boru. Po niecałym kilometrze wychodzimy na grzbiet wydmy.
• 1,6 km Kozie Góry
W czasie zlodowacenia – pradoliną Bugu płynęły na zachód olbrzymie ilości wód lodowcowych. Niesiony przez nie piasek został osadzony w wyższych partiach doliny. W późniejszym okresie wiatr uformował z luźnego materiału pasma wydm. Jednym z nich są Kozie Góry.
Trzymając się granic lasu schodzimy ku dolince Ugoszczy. Lewy dopływ Bugu ma 25 km długości, a wypływa spod Węgrowa. Na łąkach za rzeczką widać w dali domy wsi Zieleniec. Znad rzeki szlak wspina się na najwyższe punkty pasma. Piaszczyste wzniesienie, górujące nad doliną Ugoszczy, ma 114 m n.p.m. Idziesz dalej grzbietem wydm. W gorący letni dzień powietrze wydaje się ciężkie od aromatu sosen. Żywiczny upał może rozleniwiać, ale po chwili krajobraz ulega zmianie. Trasa prowadzi granicą lasu i łąk. Wiosną nad łąkami uwijają się hałaśliwe czajki. Po około kilometrze szlak ponownie wkracza do lasu.
• 3,7 km Wrzosowa Droga
Dochodzisz do krótszej, ale mniej ciekawej drogi, prowadzącej ze stacji Topór. We wrześniu brzegi leśnego traktu porośnięte są kępami malowniczych fioletowych wrzosów. Szlak prowadzi drogą, a następnie skręca w równoległą do niej ścieżkę.
• 4,5 km Kuźniarki
Łąki doliny Ugoszczy wcinają się wąską zatoką pomiędzy wydmy i szumiące na nich sosny. Zgodnie ze swoim kształtem miejsce to nazywane jest uroczyskiem Klin. Po prawej stronie drogi obniżenie między wydmami porasta podmokłe turzycowisko. Jego powierzchnię urozmaicają kępki brzóz o białych pniach.
Na wznoszącym się ponad łąką stoku wydmy krzyżują się leśne drogi i czerwony szlak turystyczny. Kierując się na wschód dochodzimy do stacji kolejowej w Sadownem Węgrowskiem (6 km). Jeżeli mamy czas na dłuższy spacer, skręcamy za znakami czerwonymi na zachód. Szlak prowadzi teraz drogą u podnóża wydm. Wczesną wiosną można tam usłyszeć charakterystyczny klangor żurawi. Dochodzi on z ukrytego w lesie, po lewej stronie od drogi, bagna Ług. Majestatyczne, ale płochliwe ptaki mają tam swoje miejsca lęgowe. Bagno jest również ostoją łosi.
•5,4 km Choiny
Rozwidlenie dróg. Szlak czerwony odchodzi w lewo, prowadząc w stronę Czaplowizny (1,3 km). W dalszej kolejności idziemy prosto, cały czas na pograniczu wydm i bagien. Po lewej stronie mijamy rozległe turzycowisko. Następnie kierujemy się północnym skrajem rezerwatu „Czaplowizna”. W rezerwacie o powierzchni 77,5 ha ochronie podlega drzewostan zbliżony do dawnej, naturalnej puszczy. Mozaikę tworzą zróżnicowane typy leśne – od suchych borów, przez żyzne grądy, po podmokłe bory bagienne i olsy. Tak urozmaicony teren stwarza świetne warunki do bytowania zwierząt. Żyją tu między innymi łosie, dziki i sarny. Najciekawszy jest jednak świat ptaków: poza krukami, cietrzewiami czy myszołowami żyją tu rzadkie ptaki związane z obszarami podmokłymi. Do najcenniejszych lokatorów rezerwatu należą bociany czarne i żurawie.
Po 1,5 km skręcamy w lewo. Ścieżka przez las prowadzi do wioski Czaplowizna.
• 8,0 km Czaplowizna
Na skraju wsi ponownie spotykamy znaki czerwone, a także żółte i zielone prowadzące ze stacji Topór. Malowniczo rozłożona wśród wydm, niewielka Czaplowizna powstała w połowie XVIII w. Zachowało się tu jeszcze kilka tradycyjnych drewnianych zagród.
• 8,5 km Dzięciołek
Kilkunastokilometrowej długości struga wypływa z łąk w pobliżu wsi Wielgie i uchodzi do Ugoszczy. Szlak przechodzi po mostku nad Dzięciołkiem, gdzie na południe odbijają znaki żółte. Dalej kierujemy się za znakami żółtymi, skrajem lasu na zachód. Po dystansie kilkuset metrów droga wchodzi między drzewa. Na rozwidleniu znaki skręcają w lewo, prowadząc u podnóża wydmy, skrajem podmokłości. Po drodze uwagę zwraca okazały dąb. Ścieżka zbliża się do śródleśnych turzycowisk, nazywanych Chomąckie Biele. Wiosną szlak może okazać się podmokły. W tym miejscu ponownie mamy szansę na spotkanie z łosiem. Zwierzęta są jednak płochliwe, a w czasie dnia przebywają głównie w swoich ostojach. Największe szanse na zobaczenie największego puszczańskiego zwierza mamy o świcie bądź zmierzchu. Prawdopodobieństwo spotkania z łosiem może być też decydującym argumentem przemawiającym za wyruszenie na szlak w szary, krótki listopadowy dzień.
Za mokradłem szlak wspina się na wydmę, za grzbietem, której znajduje się skrzyżowanie szlaków.
• 9,7 km Chomąta
Szlak czerwony prowadzi stąd na zachód, w stronę Kamieńczyka (20,6 km). Na rozstajach odbija w prawo. My zaś idziemy dalej prosto, na południowy zachód, a potem na południe. Dalsza trasa prowadzi przez liściasty las i dalej u podnóża parabolicznych wydm, graniczących z porośniętym olszyną bagnem. Wkrótce przy szlaku zobaczysz liczne świerki o ciemnozielonych igłach. Drzewa te właściwie nie występują na Mazowszu. Puszcza Kamieniecka jest jedną z wysuniętych na południe „wysp” zasiedlonych przez ten gatunek.
• 11,2 km Kolejowa Droga
Kolejowa Droga – jak można się domyślać – prowadzi w stronę torów linii Warszawa – Białystok. W miejscu, gdzie wychodzimy z lasu, przekop rozcina wydmę o interesującej nazwie Kopana Góra. W pobliżu rośnie pomnikowy dwustuletni dąb o obwodzie trzech metrów.
Przez mniej więcej 1 km wędrujesz prostą jak strzała drogą, początkowo przez ols, a potem przez nasadzenia sosnowe. Dalej szlak odbija wąskim duktem leśnym ku wschodowi, w stronę rzeczki Dzięciołek. Po dojściu nad wodę znajdziemy ładne miejsce na krótki piknik. Dołączają tu znaki żółte, którymi można dojść z Czaplowizny wzdłuż wody.
Dalej poruszamy się szlakiem turystycznym. Po około 500 m znaki przechodzą na drugi brzeg rzeczki. W bardziej mokrych okresach roku niepozorna struga tak rozlewa, że aby przejść ją suchą nogą, trzeba balansować na zwalonych pniach drzew. Szlak wije się sosnowym borem i po chwili dochodzi znowu nad brzeg Dzięciołka. Ze ścieżki roztacza sięwidok na podcięte brzegi meandrującej rzeczki. W miejscu, gdzie do Dzięciołka uchodzi jeszcze mniejszy ciek, szlak skręca na wschód. Wędrujemy teraz leśnymi duktami przez dostojne bory sosnowo-świerkowe. Plamy ostrej zieleni wskazują obecność niewielkich, porośniętych turzycami podmokłości.
• 15,6 km Uroczysko Laski
Szlak doprowadza nas do szerszej drogi. Przed laty w tym miejscu stała gajówka. Znaki żółte łączą się tu z prowadzącym z Czaplowizny szlakiem zielonym.
• 16,0 km stacja kolejowa Topór
Ze stacji udajemy się w kierunku Warszawy pociągiem Kolei Mazowieckich.
Informacje ogólne:
● długość trasy: 16 km
● oznakowanie: znaki żółte
● trudności: trasa łatwa, ale wiosną i po opadach fragmenty szlaku mogą być mokre. W wielu miejscach trzeba uważnie poszukiwać mało wyraźnych znaków. Dobrze mieć przy sobie środek na komary!
● komunikacja publiczna: kolej na linii Warszawa – Małkinia
