Nadbużański Park Krajobrazowy to jeden z największych parków krajobrazowych w całej Polsce. Leży na pograniczu Mazowsza, Kurpiowszczyzny oraz Podlasia, obejmując dolinę Bugu z licznymi starorzeczami. Meandrująca rzeka tworzy tam malowniczy krajobraz zdominowany przez bory sosnowe, podmokłe lasy i piaszczyste wydmy graniczące z torfowiskami.
Z parkiem sąsiadują interesujące miejsca związane z historią i kulturą regionu, jak choćby zamek w Liwie, pałac w Starejwsi, czy bazylika w Węgrowie, które warto uwzględnić w planie weekendowej wycieczki do parku.
Jak zwiedzać park, czyli najciekawsze ścieżki przyrodnicze
Przez park prowadzi kilka szlaków turystycznych i ścieżek dydaktycznych, które pozwolą w poznaniu jego najciekawszych zakątków przyrodniczych, jak i zabytkowych miejsc. Oto najciekawsze z nich:
9-kilometrowa ścieżka Jeziora Kałęczyńskie rozpoczyna się we wsi Huta Gruszczyno. Główną atrakcją przebiegającej przez rezerwat „Moczydło” trasy są niewielkie zbiorniki wodne będące pozostałością po dawnych jeziorach polodowcowych.
Ścieżkę Huta Gruszczyno-Treblinka o długości 31 kilometrów najlepiej pokonać na rowerze. Podobnie jak opisana wyżej trasa, także i ta ciągnie się wokół Jeziora Kałęczyńskiego, a następnie prowadzi przez miejscowości Stoczek, Miedznę i Kosów Lacki, ukazując tradycyjną zabudowę mazowieckich wsi. Przystanek końcowy to dawny obóz zagłady w Treblince.
Ścieżka Jerzyska ma długość 3 km i rozpoczyna się przy leśniczówce Jerzyska. Biegnie ona wzdłuż Kanału Łojewskiego i rezerwat Jegiel.
Idealna na krótki spacer ścieżka Torfowisko Kules rozpoczyna się we wsi Sadowne, i prowadzi przez torfowisko, gdzie żyją rzadkie gatunki ptaków i motyli.
Z kolei wycieczka 18-kilometrową ścieżką Śladem bocianich gniazd to możliwość zobaczenia 120 gniazd bociana białego. Punkt startowy znajduje się w Morzyczynie Włościańskim.
Pozostałe atrakcje
Więcej wiedzy o faunie i florze parku można zdobyć w centrum ekologicznym urządzonym w siedzibie Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego w Kaliskach. Mieści się ono w pałacyku należącym do rodziny słynnego pianisty Ignacego Paderewskiego (polskiemu patriocie poświęcona jest oddzielna wystawa).
Na mapie Doliny Dolnego Bugu znajduje się także wiele ciekawych miejsc związanych z historią regionu.
W Liwie są to ruiny gotyckiego zamku książęcego z XV wieku, gdzie można zwiedzić odrestaurowany dwór i wieżę bramną, a w Węgrowie – bazylika mniejsza z magicznym zwierciadłem legendarnego mistrza Jana Twardowskiego.
Kolejne godne polecenia punkty na trasie zwiedzania to miejscowości Starawieś, Korczew, Łochów i Ceranów, z historycznymi pałacykami i dworkami.
Z kolei w Kosowie Lackim zachował się ciekawy układ przestrzenny z rzadko spotykanym kształtem rynku. Nad miastem dominuje neogotycki kościół, będący najokazalszą budowlą sakralną na Podlasiu. W parafii kościoła został odnaleziony obraz „Ekstaza św. Franciszka” El Greco, który obecnie wystawiany jest w siedleckim Muzeum Diecezjalnym.
W Broku znajduje się renesansowy kościół z XVI wieku, ruiny zamku biskupów płockich oraz żydowski cmentarz z końca XVIII wieku. Miasto warto odwiedzić także w lipcu, kiedy odbywają się „Dni Broku i Puszczy Białej” z koncertami, wystawami i zawodami sportowymi.
W Kamieńczyku działa prywatne Muzeum Etnograficzno-Historyczne ze zbiorami związanymi z flisactwem i życiem w dolinie Bugu, a w Treblince, na terenie dawnego obozu zagłady i pracy, znajduje się Muzeum Walki i Męczeństwa.
Miłośnicy aktywnego wypoczynku mogą skorzystać z możliwości spływów kajakowych Liwcem lub Bugiem.
Pokonanie trasy Liwcem ze wsi Puste Łąki do Kamieńczyka potrwa 2-3 godziny, a na 12-kilometrowy spływ Bugiem z Szumina do Kamieńczyka należy przeznaczyć 3-4 godziny.
Organizacją spływów i wypożyczaniem sprzętu zajmują się lokalne ośrodki agroturystyczne oraz wypożyczalnie sprzętu sportowego, np. Kamyk Kajaki lub Kajaki u Grześka (obie w Kamieńczyku) lub Kajaki Węgrów i Kajaki u Górala (w Węgrowie).
Informacje ogólne
Park leży na terenie 21 gmin, w tym 12 w województwie mazowieckim: Ceranów, Sterdyń, Kosów Lacki, Liw, Łochów, Miedzna, Sadowne, Stoczek, Korytnica, Sabnie, Repki oraz po części – Korczew. Zajmuje on obszar około 54,2 tys., a wraz z otuliną 77 tys. hektarów.
Najbogatsze w parku są zbiorowiska roślinności wodnej, szuwarowej i bagiennej.
Występują tam rzadkie w Europie gatunki, takie jak fiołek wyniosły oraz wiciokrzew pomorski, oleśnik górski i storczyk kukawka. Wśród zwierząt największą grupę rzadkich gatunków stanowią ptaki gnieżdżące się na obszarach podmokłych i w dolinach rzecznych, w tym kulik wielki, rybitwa rzeczna, brodziec piskliwy i czapla siwa. W norach na nadrzecznych skarpach żyje zimorodek i jaskółka brzegówka.
