Garwolin
– Całe życie w Garwolinie? – Dlaczego nie? – pisze w swoim wierszu Miron Białoszewski pochodzący
z Garwolina. Niewątpliwie to 600-letnie miasto zasługuje na spędzenie w nim czasu. Garwolin prawa miejskie
uzyskał 27 lipca 1423 roku. „Miastkiem wiecznym” określał je Białoszewski (odwiedzał mieszkającą tu mamę)
i poświęcił mu m.in. cykl wierszy „Garwolin i z powrotem”. Oryginalny sposób przedstawiania w swojej twórczości
Garwolina zaowocował nieoczywistym pomnikiem poety. Na cokole – zamiast poety – są bowiem trzy kaczki
i cytat z wiersza „Idę Po Chleb Dla Mamy”.
W Garwolinie warto zobaczyć budynek dawnej austerii – jeden z najstarszych budynków murowanych w mieście.
Jednym z najładniejszych obiektów małej architektury sakralnej w mieście jest natomiast kapliczka Serca
Jezusowego z lat 30. XX wieku. Ciekawostką jest, że przy kapliczce odprawiano dawniej nabożeństwa, podczas
których święcono zwierzęta. Można tu również zobaczyć Młyn Filipka – murowany młyn wodny z 1942 roku
zbudowany na miejscu drewnianego z XIX wieku, krzyż św. Anny (patronki Garwolina) i kamienny krzyż
z 1907 roku ufundowany przez rzemieślników garwolińskich. Postawiony u zbiegu ulic Kościuszki
i Mazowieckiej wyznaczał północne granice miasta.
W centrum przy ulicy Staszica zobaczycie Kolegiatę pw. Przemienienia Pańskiego z przełomu XIX i XX wieku,
a przy skwerze Lecha Kaczyńskiego pomnik księcia Janusza z linii Piastów Mazowieckich, który nadał
Garwolinowi prawa miejskie. Obok pomnika kalendarium miasta i rzeźby dzieci trzymających książkę.
Miasto warto odwiedzić we wrześniu. Wtedy bowiem za sprawą Festiwalu Saturator Teatralny – staje się
teatralną stolicą Mazowsza. Odbywają się tu m.in. parada ulicami miasta, występy amatorskich i zawodowych
zespołów teatralnych z Polski i zagranicy – na scenie i w plenerze. Festiwal ma propozycje dla widzów
w każdym wieku.
Żelechów
Z Garwolina ruszamy do urokliwego Żelechowa. Miejscowy brukowany rynek należy do większych
w Europie. W jego centrum znajduje się odrestaurowany, piętrowy, klasycystyczny ratusz z sukiennicami,
z przełomu XVIII i XIX wieku. Otoczenie ratusza zrewitalizowano. Przy ulicy Kościelnej, otoczony
kamiennym murem, stoi jeden z najstarszych kościołów w okolicy – kościół parafialny pw. Zwiastowania
Najświętszej Maryi Panny.
Niedaleko rynku, przy Alei Wojska Polskiego stoi dworek z pierwszej połowy XIX wieku (przebudowany w 1930 roku
i 1960 roku), murowany, parterowy budynek z gankiem wspartym na czterech toskańskich kolumnach.
W 1928 roku w dworku znajdowała się ochronka dla dzieci mieszczan i służby folwarcznej.
Przy ulicy Kościuszki zobaczycie murowany budynek wzniesiony w 1923 roku – to stara remiza strażacka.
Na ścianie wmurowano tablicę z napisem „Wszystko umiera, tylko pamięć dobrych czynów nie ginie”.
W 2006 roku na wieży zainstalowano zegar grający codziennie w południe hejnał, a w okresie
świątecznym – kolędy.
W parku krajobrazowym przy ulicy Piłsudskiego znajduje się klasycystyczny pałac z końca XVIII wieku. Przy Alei Wojska Polskiego warto zobaczyć kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Zbudowano go w 1741 roku. Główny ołtarz z połowy XVII wieku pochodzi z kościoła parafialnego w Borowiu. Umieszczono na nim malowany na desce obraz św. Stanisława.
Farma Iluzji
Chcecie oszukać swoje zmysły lub stracić na chwilę grunt pod nogami? Znakomitym do tego miejscem – dla osób
w każdym wieku – będzie Farma Iluzji w położonych ok. 26 km od Żelechowa, czyli ok. pół godziny jazdy
samochodem, Mościskach. W unoszonej przez balony Latającej Chacie Tajemnic posmakujecie odrobiny kosmosu
i zapomnicie o prawach grawitacji, w Tunelu Zapomnienia zapomnicie, mamy nadzieję, o zmartwieniach. Atrakcji jest
o wiele więcej zarówno latem, jak i zimą, kiedy działa np. Farma Świętego Mikołaja. O wyjątkowości Farmy
świadczą liczne nagrody, wśród nich prestiżowy Certyfikat Polskiej Organizacji Turystycznej czy trzecie miejsce
w konkursie na najlepszą atrakcję dla dzieci w Polsce.
Kopiec Kościuszki
Jadąc z Żelechowa do Maciejowic, niedaleko wsi Nowa Krępa znajdziemy rezerwat przyrody „Kopiec Kościuszki”.
W jego centrum, w miejscu zranienia i pojmania Tadeusza Kościuszki do rosyjskiej niewoli, usypano w 1861 roku
kopiec. Zgodnie z miejscową tradycją został on usypany przez chłopów i rzemieślników, którzy ziemię nosili
własnymi czapkami! Na szczycie postawiono drewniany krzyż. W 1917 roku, w setną rocznicę śmierci Kościuszki,
na cokole krzyża umieszczono tablicę pamiątkową. Kopiec prawdopodobnie znajduje się w miejscu zbiorowej mogiły
powstańców z czasów insurekcji.
Maciejowice
Miejscowość ta znalazła się na kartach polskiej historii za sprawą bitwy jaka 10 października 1794 roku
rozegrała się na polach pobliskich wsi Podzamcze i Oronne. Klęska w tej bitwie oznaczała upadek
Insurekcji Kościuszkowskiej. W centrum Maciejowic – brukowany rynek,
a w stojącym na nim XIX-wiecznym ratuszu unikatowe, jedyne w Polsce, Muzeum Tadeusza Kościuszki i bitwy
maciejowickiej. W zachodniej części rynku zobaczycie pomnik poświęcony Tadeuszowi Kościuszce – wykonano
go z metalu w 1976 roku. Umieszczono na nim napis – Tadeuszowi Kościuszce, Naczelnikowi Narodu Polskiego
i Jego żołnierzom – w rocznicę bitwy pod Maciejowicami, społeczeństwo Maciejowic.
Niedaleko rynku, przy ulicy Kościelnej znajduje się kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
z przykościelną dzwonnicą z 1821 roku. Do zespołu kościelnego należy zbudowany w 1908 roku, położony
na tyłach świątyni grobowiec Zamoyskich. Wykonano go z granitu.
Pałac Zamoyskich w Podzamczu jest najcenniejszym zabytkiem w gminie Maciejowice. Budynek, położony
w zabytkowym 200-letnim parku, powstał w miejscu zamku zburzonego w 1794 roku. Na zachodnim krańcu
parku ruiny dawnej baszty neogotyckiej z pierwszej połowy XIX wieku. Obok baszty ruiny dawnych stajni.
