Sulejówek – miasto marszałka
Nazywany „miastem marszałka” i „miastem zielonym”, leżący na szlaku „Dookoła Mazowieckiego Parku
Krajobrazowego”, znajduje się zaledwie 18 km na wschód od centrum stolicy. Możecie odwiedzić w nim kompleks
muzealno-edukacyjny – Muzeum Józefa Piłsudskiego, składający się z części historycznej i budynku
muzealno-edukacyjnego. W części historycznej znajduje się dworek „Milusin” – dom rodzinny Piłsudskich. Kolejny
budynek to „Drewniak” – pierwszy dom Piłsudskich w Sulejówku, kupiony w 1921 roku przez Aleksandrę
Szczerbińską późn. Piłsudską. Jest także willa „Bzów”, w której znajdowała się wartownia. W niej obejrzeć
można pamiątki związane z Józefem Piłsudskim, wśród nich mundur z Krzyżem Walecznych, kolekcja szabel
czy unikatowa buława – symbol władzy. W sąsiedztwie dworku „Milusin” powstał nowoczesny budynek
muzealno-edukacyjny o funkcji wystawienniczej, edukacyjnej i animacyjnej. Dworek „Milusin” wraz
z całą zabytkową częścią, czyli wszystkimi obiektami i otaczającym je zespołem parkowym, wpisano na listę
Pomników Historii Rzeczypospolitej. Główne wejście do muzeum poprzedza rozległy plac. To jednocześnie
dach podziemnej części nowoczesnej placówki.
Otwock – podwarszawskie letnisko
Wśród lasów Mazowieckiego Parku Krajobrazowego, nad rzeką Świder położony jest Otwock. Miasto
kojarzące się z sanatoriami oraz letnim wypoczynkiem jest znakomicie skomunikowane ze stolicą (połączenia
autobusowe, kolejowe). Sanatoryjno-uzdrowiskowemu rozwojowi miasta sprzyjało uruchomienie Kolei
Nadwiślańskiej (w 1877 roku) i otwarcie przystanku kolejowego Otwock. Pierwsze domki dla letników
wybudował tu m.in. Michał Elwiro Andriolli, rysownik, malarz. Podobne – w tzw. stylu nadświdrzańskim,
zaczęli budować też inni. Walory zdrowotne Otwocka odkrył dr Józef Marian Geisler, który otworzył tu pierwsze
w kraju sanatorium dla pacjentów z chorobami płucnymi. W 1924 roku miasto zostało uzdrowiskiem, budowano
tu sanatoria i pensjonaty. Po 1944 roku było ośrodkiem leczenia gruźlicy. Otwock licznie zamieszkiwała ludność
żydowska. Obecnie jest popularną miejscowością letniskową. Miejscem atrakcyjnym turystycznie nie tylko
ze względów przyrodniczych, ale też z uwagi na zabytki, m.in. ratusz z końca lat 20. XX wieku czy budynek dworca
kolejki wąskotorowej z 1914 roku.
Pobyt w mieście to znakomita okazja, by zobaczyć wspomniany styl w budownictwie, z którego słynie Otwock, nazywany też „świdermajerem” – drewniane budynki o unikalnych, bogatych zdobieniach. Jego przykładem jest np. Willa Abrama Gurewicza. W zrewitalizowanym budynku mieszczą się obecnie klinika, hotel i restauracja. Nazwę „świdermajer”
wymyślił Konstanty Ildefons Gałczyński. W wierszu „Wycieczka do Świdra” pisze: – (…) Te wille, jak wójt podaje, są w stylu „świdermajer”. Warto wybrać się na spacer po zmodernizowanym i oddanym w 2019 roku do użytku parku miejskim, a także do znajdującego się przy parku
Liceum Ogólnokształcącego, w którym kiedyś było kasyno.
Otwock Wielki
Cennym zabytkiem w okolicy Otwocka jest zabytkowy, zbudowany w 1703 roku na sztucznej wyspie,
Pałac Bielińskich w Otwocku Wielkim. W pałacowych salach znajduje się Muzeum Wnętrz – oddział Muzeum
Narodowego w Warszawie. Zobaczyć tu można m.in. meble od czasów baroku do biedermeieru, dawne instrumenty
muzyczne i pamiątki po Ignacym Janie Paderewskim. Warto zwrócić uwagę na należący do niego fortepian koncertowy
z 1925 roku stojący w sali balowej, a także na ścienne malowidła. Zaskakuje obecność spluwaczki, niezbędnej
podczas żucia tabaki. W czasie stanu wojennego w pałacu internowany był przywódca Solidarności Lech Wałęsa.
Wyprawę do Otwocka Wielkiego można połączyć z wypoczynkiem nad Świdrem, nad brzegiem którego
położone jest miasto, to znakomite miejsce na spływ kajakowy. Ciekawostką jest, że w okolicach
ujścia Świdra do Wisły, niedaleko miasta Karczew natrafiono na najstarsze w tej okolicy ślady człowieka –
ślady po łowcach reniferów – pochodzą sprzed około 11 tysięcy lat.
W miejscowym zabytkowym kościele zbudowanym w stylu baroku piemonckiego w latach 1732-1737
zobaczyć można dzieła polskiego rysownika, ilustratora, malarza Michała Elwiro Andriollego
– obraz przedstawiający św. Kazimierza i obrazy „Chrystus w grobie” i „Matka Boska Smutna”.
Piaszczyste wzgórze przy ulicy Otwockiej i karczewski las niedaleko Anielina kryją cmentarze żydowskie.
Boże Ciało będzie znakomitym terminem wyprawy do Karczewa. Miasto słynie bowiem z pięknych
ołtarzy przygotowanych na to święto.
Bagno Całowanie
Ponad 70% powierzchni rozciągającego się na południowy wschód od Otwocka Mazowieckiego Parku Krajobrazowego
zajmują lasy, przede wszystkim sosnowe. Na jego terenie występują też torfowiska, m.in. Bagno Całowanie –
najbardziej rozpoznawalny zakątek parku – które nazwę zawdzięcza położonej nieopodal wsi Całowanie.
To największe torfowisko na Mazowszu i znakomity punkt do obserwacji m.in. ornitologicznych. Przez ciągnące
się na długości 15 km bagno, poprowadzono drewnianymi kładkami ścieżkę dydaktyczną „13 błota stóp”.
Baza Torfy
Oferta edukacyjna Mazowieckiego Parku Krajobrazowego jest stale uatrakcyjniana. Obok rezerwatu „Na Torfach”,
w drewnianym stuletnim budynku starej leśniczówki mieści się Ośrodek edukacyjno-muzealny „Baza Torfy”.
W nim wystawa poświęcona tutejszej przyrodzie, a w części etnograficznej ekspozycja dotycząca kultury
regionu kołbielskiego. Przed budynkiem kamień z tablicą ku pamięci Czesława Łaszka – jego imię od 2001 roku nosi
Mazowiecki Park Krajobrazowy. Kilkaset metrów od bazy rezerwat przyrody „Na Torfach im. Janusza Kozłowskiego”.
Celestynów
Centrum Edukacji Leśnej położne w lesie ok. 2 km od centrum Celestynowa upowszechnia wiedzę o lesie,
gospodarowaniu zasobami natury oraz o racjonalnym i odpowiedzialnym korzystaniu ze wszystkich darów
przyrody. Prowadzi zajęcia, wykłady i warsztaty z zakresu edukacji przyrodniczo-leśnej dla gości w każdym wieku.
Niedaleko Centrum jest malownicza ścieżka edukacyjna „Goździkowe Bagno” prowadząca przez niewielkie
torfowisko. Atrakcją jest tu drewniana kładka, dzięki której można przejść przez bagno do wydmy śródlądowej.
Bunkry „Dąbrowiecka Góra”
Lasy między Otwockiem a Celestynowem, oprócz atrakcji przyrodniczych, są ciekawe także dla miłośników
fortyfikacji. Niemal w samym środku największego kompleksu leśnego (ok. 5 km na zachód od Celestynowa,
ok. 5 km na południowy wschód od Otwocka) znajduje się kompleks niemieckich bunkrów z okresu
II wojny światowej „Dąbrowiecka Góra”.
