Jest dziś pisarką trochę zapomnianą, choć to jedna z pierwszych autorek książek dla dzieci, i jedna z pierwszych, które w tamtych czasach żyły z pisania i pracy pedagogicznej. Zmarła pod Paryżem, w 1845 r., gdzie osiadła z mężem po klęsce Powstania Listopadowego. Na jej grobie, na słynnym cmentarzu Pere-Lachaise, wyryto cytat zaczerpnięty z pamiętników: Wszystkie dzieci polskie są moimi dziećmi. Serce Klementyny Hoffmanowej zostało złożone na Wawelu. Większość życia pisarka spędziła jednak na Mazowszu, gdzie jest wiele miejsc związanych z jej życiem.

Pisarka bywała chociażby u właścicieli Lasek i Zaborowa – Izbińskich. W tym samym dworze Izbińskich bywał wcześniej król Stanisław August Poniatowski. Nie możemy niestety zobaczyć dworu, bo w latach 1901-1903 na jego miejscu wzniesiony został pałac w stylu eklektyczno-secesyjnym. Należał do warszawskiego finansisty, Leona Feliksa Goldstanda, a potem do jego córki, Janiny Górskiej. Architekci połączyli elementy stylu barokowego z klasycystycznym.

Najpierw dziennikarze, potem filmowcy
Rezydencja została tak zaprojektowana, aby zapewnić mieszkańcom najwyższy komfort. Służyły im wygodne pokoje oraz łazienki i toalety. Z okien pałacu roztaczał się piękny widok na park w stylu ogrodu francuskiego, który przechodził w park krajobrazowy. Istniejące do dzisiaj stawy to pozostałość po młynie wodnym.  W 1945 r. dobra zaborowskie przeszły na własność państwa. Był tu PGR. W roku 1968 pałac przejęło Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich. Dziś ponownie jest prywatny. Wraz z parkiem i stawami, znalazł się w rejestrze zabytków. Rezydencja nie jest tak okazała jak za Leona Goldstanda, ale docenili ją filmowcy. Powstawały tutaj zdjęcia do serialu Lalka i Kariera Nikodema Dyzmy, gdzie grał rolę Koborowa, siedziby rodu Ponimirskich.

Innym miejscem związanym z Klementyną Hoffmanową jest klasycystyczny dwór w Izdebnie Kościelnym koło Grodziska Mazowieckiego, gdzie późniejszka pisarka i działaczka edukacyjna spędziła dzieciństwo. Jej ojciec, Ignacy Tański, otrzymał bowiem posadę sekretarza u księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego w Puławach i małżonkowie – pozostawiwszy córkę na wychowaniu krewnej Doroty Szymanowskiej – przenieśli się do Puław. Dwór w Izdebnie istnieje do dzisiaj i można go zobaczyć: mieści się w nim Dom Pomocy Społecznej. 

Tablica w kościele Ojców Reformatów
Po śmierci ojca Klementyna wróciła do matki i cała rodzina od 1811 r. zamieszkała w oficynie Pałacu Błękitnego przy ul. Żabiej, obecnie Senatorskiej. (Klementyna miała jeszcze dwie siostry). Już jako dorosła osoba pisarka lubiła odwiedzać pobliski kościół Ojców Reformatów, gdzie można zobaczyć poświęconą jej tablicę. Zgodnie z życzeniem pisarki napis na tablicy brzmi: „Dzieci i matki, zmówcie Zdrowaś Marya za Jej duszę”. 

Jednym z najwybitniejszych dzieł Klementyny Hoffmanowej jest skierowana do młodych dziewcząt powieść historyczna ,,Dziennik Franciszki Krasińskiej”. Powieść tłumaczona była na wiele języków, a Polsce wielokrotnie wznawiana, nawet współcześnie.

Wycieczka do rezerwatu
Spacerując w Zaborowie śladami Klementyny Hoffmanowej warto zajrzeć do osiemnastowiecznego, klasycystycznego kościoła postawionego ze środków rodu Izbińskich. W środku zachował się klasycystyczny, pierwotny wystrój oraz nagrobki fundatorów. Możemy sobie zrobić wcześniej wycieczkę niebieskim szlakiem przez Lipków i rezerwat Zaborów Leśny. Po drodze mijać będziemy wzniesienia wydmowe oraz prastare lipy i dęby. Zaborów leży przy południowej granicy Kampinoskiego Parku Narodowego.

Kampinoski Park Narodowy
ul. Tetmajera 38
05-080 Izabelin
tel. (22) 722 60 01
[email protected]